MTCHE Media

🟥 Коммунизм гэж юу вэ — Тэгш эрхийн үзэл ба бодит амьдрал

1. Коммунизмын үндсэн санаа

Коммунизм (Communism) гэдэг нь

“Бүх хүн тэгш эрхтэй, баялагийг нийгмийн хамтын өмч болгон шударга хуваарилах”
зорилготой улс төр, эдийн засгийн үзэл юм.

Энэхүү үзлийг XIX зуунд Германы сэтгэгч Карл Маркс болон Фридрих Энгельс нар гаргасан.
Тэдний алдарт бүтээл “Коммунист Манифест” (1848 он)–д:

“Дэлхийн бүх ажилчид нэгдэгтүн!”
гэж бичсэн байдаг.

Өөрөөр хэлбэл, баян хүмүүсийн биш, хөдөлмөрлөж буй жирийн иргэдийн төлөөх нийгмийг байгуулах зорилготой юм.

2. Коммунизмын зорилго

Коммунизм дараах нийгмийг бий болгохыг зорьдог:

АгуулгаТайлбар Өмчлөх хэлбэр | Хувийн өмчийг халж, үйлдвэр, газар, баялгийг нийгмээрээ хамтран эзэмших
💰 Эдийн засаг | Ашгийн оронд хэрэгцээнд тулгуурлан баялгийг хуваарилах
👥 Нийгмийн анги | Баян, ядуу, дарга, ажилчин гэх ялгаа үгүй нийгэм
🏛️ Улс төрийн зорилт | Хүн бүр ухамсартайгаар хамтран ажиллаж, төр засаг шаардлагагүй болох түвшинд хүрэх

3. Коммунизмыг хэрэгжүүлсэн орнууд

XX зуунд дараах орнууд коммунист үзлийг хэрэгжүүлж байсан эсвэл одоо хүртэл баримталж байна.

Улс Онцлог Зөвлөлт Холбоот Улс (ЗХУ) | Дэлхийн анхны коммунист улс (1917–1991 он)
🇨🇳 БНХАУ | Коммунист намын нэг намын дэглэм одоо ч үйлчилж байна
🇨🇺 Куба | 1959 оны хувьсгалаас хойш социалист дэглэмийг баримталж байгаа
🇰🇵 Хойд Солонгос | “Жүчэ үзэл” гэх өөрийн хэлбэрийг бий болгосон
🇻🇳 Вьетнам, Лаос | Коммунист нам засаглаж байгаа ч, зах зээлийн эдийн засгийг хослуулж хэрэгжүүлдэг

4. Коммунизмын сайн талууд

Давуу тал Тайлбар Тэгш эрх | Хүн бүр ижил эрхтэй, баялгийг шударга хуваарилна
🏥 Нийгмийн халамж | Боловсрол, эмнэлгийн үйлчилгээ үнэгүй байж болно
👷 Ажилчдын хамгаалалт | Ажилгүйдэл бага, ажил хийх баталгаа өндөр
🤝Хамтын ажиллагаа | Өрсөлдөөнөөс илүү хамтран ажиллах соёлыг чухалчилна

5. Коммунизмын сул талууд

Сул тал Тайлбар Эрх чөлөө хязгаарлагдана | Улс бүхнийг хянадаг тул үг хэлэх, хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөө багасдаг
💰 Ажиллах урам буурна | Хэн сайн ажилласан ч цалин адил тул хүн хөдөлмөрлөх сонирхолгүй болно
🏛️ Эрх мэдэл төвлөрдөг | “Тэгш эрх” уриалсан ч бодитоор нам, удирдагчид бүхнийг шийддэг
📉 Эдийн засаг сул хөгжинө | Зах зээлийн өрсөлдөөн байхгүйгээс шалтгаалан үйлдвэрлэл буурна
🚫 Шүүмжлэл дарангуйлагддаг | Засгийн газрыг шүүмжлэх, өөрчлөлт хийх боломж бага байдаг

6. Коммунизм ба капитализмын ялгаа

7. Орчин үеийн коммунист орнуудын бодит байдал

Өнөөгийн коммунист орнууд (жишээ нь Хятад, Вьетнам) нь
“социалист улс төр + зах зээлийн эдийн засаг” гэсэн хос системийг ашиглаж байна.

Жишээ нь, Хятад улсад:

Эдийн засаг нь зах зээлийн зарчмаар хөгждөг,
Харин улс төр нь Коммунист намын удирдлагад байдаг.

Ингэснээр улс төрийн хатуу хяналттай ч эдийн засаг илүү нээлттэй болсон.

8. Дүгнэлт — Идеал ба бодит байдал

Коммунизм бол “хүн бүр тэгш эрхтэй, шударга нийгэмд амьдрах” гэсэн сайхан зорилго бүхий үзэл юм.
Гэвч бодит амьдрал дээр эрх мэдлийн төвлөрөл, эдийн засгийн бууралт, үг хэлэх эрхийн хязгаарлалт зэрэг хүндрэлүүд гардаг.

Нөгөө талаас капитализмд ч баян–ядуу ялгаа, шударга бус байдал бий.
Тиймээс олон улс орон капитализм ба социалист бодлогыг хослуулан,
“чөлөөт зах зээл + нийгмийн хамгаалалт”-ын тэнцвэрийг эрэлхийлж байна.